Tussen wal en schip…

Tussen wal en schip vallen tegenwoordig te veel mensen als het gaat om begeleiding. In mijn dagelijkse werk kom ik dat meer dan voorheen tegen. Was het vroeger dan per definitie beter geregeld, nee dat hoor je mij niet, zo kort door de bocht, zeggen. Maar door de bezuinigingen die naar mijn mening te veel zijn doorgevoerd, was er voor deze groep mensen wel een oplossing.

Maar ook toen kregen niet alle mensen de begeleiding die ze behoeften. Ook toen kwam het voor dat mensen die anders zijn, meer thuis werden gehouden, uit schaamte of omdat ouders er bijvoorbeeld niet mee om konden gaan, deze mensen als dom werden gezien en alleen werden ingezet voor dagelijkse klusjes en niet in de maatschappij echt mochten mee tellen. Maar er was toen ook een grote groep die wel hulp zocht of in het hulpverleningscircuit door derden werden doorverwezen. En deze mensen behoeften een langdurige begeleiding die er nu nagenoeg niet meer is. En dat is jammer want daardoor zie ik dat mensen terug worden geworpen op zichzelf en hun netwerk en dan moet je maar net het geluk hebben het juiste netwerk om je heen te hebben en daar zit voor de meesten dan ook meteen waar de schoen wringt, want een netwerk opbouwen is iets wat juist heel lastig is.

Enige jaren geleden ben ik in contact gekomen met een meisje die hier tegenaan liep. Door omstandigheden thuis merkte ik dat ze niet was wie ze naar mijn idee in werkelijkheid kon zijn. Ze werd geleefd en zat in een vast ritueel, jammer want ik zag zoveel mogelijkheden die ze zelf niet kon verzinnen. Het heeft enorm veel energie, tijd en geduld gekost om het vertrouwen te krijgen en de tijd daar was om in hele kleine stapjes het oude vertrouwde los te laten en ze zich zelf durfde te ontwikkelen. Ik wilde zo graag dat ze besefte dat ze zichzelf kon en mocht zijn en dat ze ook in deze maatschappij welkom was.

En nee, ik wilde niet dat ze op mij ging lijken of een gedrag van een ander ging kopiëren maar dat ze echt werd wie ze heel diep van binnen had verstopt. Het was een hele lange weg met heel veel verdriet, onzekerheid maar ook met trots als er toch iets was gelukt. Steeds wat meer stappen van het oude vertrouwde af zijn en nieuwe dingen ontdekken. Het zelfvertrouwen groeide en het gevoel dat ze er toe deed en er mocht zijn werd langzaam maar zeker een feit.

En werd dat door iedereen zo enthousiast ontvangen, absoluut niet. Ze werd er zeker niet in gestimuleerd door de mensen die deze veranderingen als een verwijdering cq verslechtering zagen. Dat ze niet meer reageerde zoals ze altijd had gedaan, dat ze er niet altijd maar was, dat werd ook vooral mij kwalijk genomen. Maar ik zag een meisje die zich ging ontpoppen als een hele mooie vrouw. Eentje die zelf de beslissingen durfde te nemen, die haar eigen pad ging ontdekken en op eigen benen ging staan.

En ja, daar had ze hulp bij nodig. Meer dan iemand die geen beperkingen heeft. En ja, ik heb haar die gegeven. Niet omdat ik er zelf beter van wilde worden, of mezelf op de borst wilde kunnen slaan, niet omdat ik ervoor betaald werd maar omdat ik het belangrijk vind dat iedereen zichzelf kan en mag zijn en mee telt in deze maatschappij. Omdat je een beperking hebt, wil dat niet automatisch zeggen dat je driehoog achter op een kamer de rest van je leven hoeft te vertoeven.

Ze heeft autisme met PDDNOS en een aantal jaren geleden is deze diagnose gesteld. Toen werd haar duidelijk dat er dus een reden was waarom heel veel dingen haar zoveel moeite kostte. Daarom had ze dus geen vriendjes en vriendinnetjes want dat sociale stuk vond en vind ze heel erg lastig. Eigenlijk had ze toen in het hulpverleningscircuit terecht moeten komen en had de gezondheidszorg haar de hand moeten reiken om haar te laten zien wat er wel goed ging en haar te begeleiden bij de dingen die minder goed lukten. Maar dat is niet gebeurt.

Ze is heel goed in een aantal dingen maar ze heeft ook hulp nodig bij andere dingen, zoals bijvoorbeeld structuur, zich toe zetten om dingen te doen, wanneer moet ik weer boodschappen doen. moet ik hoi zeggen tegen iemand die ik herken in de winkel of gewoon doorlopen. Of in het huishouden, waar moet ik beginnen en met wat, waarom moet ik iedere week stofzuigen terwijl ik zo moe ben en liever op de bank wil blijven liggen, wanneer moet ik de ramen zemen. ze heeft zoveel prikkels dat ze eigenlijk steeds achter de feiten aan zal gaan lopen. Eenmaal een escalatie in bijvoorbeeld het huishouden en het lukt niet meer om dat te gaan oppakken. Als het eenmaal een bende is, kan ze door alle prikkels het niet meer op orde krijgen en zal de situatie alleen maar verslechteren.

Voor u en mij normale zaken, voor iemand met beperking een drempel die steeds overwonnen moet worden. En eigenlijk zou ze daar begeleiding bij behoeven, maar die is er niet. Ik werk altijd vanuit het principe, voordoen, samen doen en zelf doen. Ik kan niet verwachten dat ik het mondeling uitleg ze het meteen begrijpt en het perfect uitvoert. Nee, dat lukt de meesten gewoon niet. Bij de hand pakken en het vertrouwen opbouwen is iedere keer een must. En dat is helemaal niet erg, zolang haar omgeving dat maar begrijpt en daarmee kan omgaan. En juist dat laatste is niet vanzelfsprekend. Maar onderschat haar niet, op andere vlakken blinkt ze enorm uit en zal je de beperkingen niet opmerken. Dat is juist het mooie aan autisme. Maar je zult dat eerste. moeten ontdekken en dat is bij een ieder weer anders.

Daarnaast stimuleer ik haar om vooral zichzelf op dit vlak verder door te ontwikkelen en ook al is ze het vaak niet met mij eens, is ze regelmatig echt heel boos op mij vraag ik van haar dingen wat ze dan toch zelf moet gaan ontdekken en merkt ze later op dat ze enorm is gegroeid en is ze stiekem best blij dat ik dan zo streng ben geweest. Ik doe het vooral omdat ik haar een goede toekomst gun. Een toekomst die, door de plannen van deze regering haar worden ontnomen. Ze heeft beperkingen en daarom lukt het haar ook niet om een fulltime baan te hebben, ze zal altijd voor een deel afhankelijk blijven van een Wajong uitkering. Een uitkering die in januari al met 5% is teruggebracht en nu weer onder schot staat. De werkgever mag, als het doorgaat minder dan een minimum loon te betalen en dat gaat dan weer ten kostte van de pensioen opbouw van deze kwetsbare groep. Zo kunnen werkgevers die de gelegenheid krijgen, deze groep medewerkers boven hun kunnen laten werken en veel minder gaan betalen. U begrijpt, ik kan en wil voor dergelijke maatregelen geen begrip opbrengen.

Ik zou er voorstander van zijn dat deze mensen, juist door hun inzet, uit de Wajong kunnen komen, groei mogelijkheden krijgen en een beter salaris, zodat ze meer kansen krijgen in deze maatschappij. Natuurlijk, als het dan minder goed gaat moet er een vangnet zijn zoals die nu in de Wajong is opgenomen. Let er op dat als je deze mensen een juiste werkplek aanbiedt, ze misschien nog wel van meer waarde zijn dat mensen zonder deze beperking. En ja, dat vergt een investering om er achter te komen wat iemands kracht is, maar bedenk wel dat dit zich dubbel en dwars terug betaald door inzet en loyaliteit.

Ik wil hiermee iedereen heel duidelijk maken dat ik de beperkingen wel zie, maar iemand daar niet op afreken en dat is wat er nu wel gebeurt in onze maatschappij. Kijk naar mogelijkheden, ondersteun waar nodig en biedt de zorg op maat. Dat is in de gehele gezondheidszorg iets wat broodnodig is.