Toen richtte hij een vuurwapen op mij…

Agressie in de zorg, het komt steeds vaker voor. Niet raar ook, want de maatschappij verhard en de zorg gaat daarin mee. Niet dat we het willen maar het gebeurd. Schelden, bedreigingen, verwensingen zijn orde van de dag, gek genoeg raakt het mij steeds minder. En ja, ik loop, omdat ik vaker naar complexe situaties mag, veel meer risico  dan als je dat niet hoeft te doen.

Dus dan heb ik het niet alleen over de hulpverleners op straat die er last van hebben zoals de ambulance medewerkers en de politie. Deze komen wel vaker in het nieuws en terecht want agressief gedrag mag nooit getolereerd worden.Waarom zoek je hulp als je zo op de zorg reageert, vraag ik mij oprecht af. Waarom laat je een ambulance komen en gebruik je hen als boksbal als ze je dierbare komen helpen.  Waarom val je politieagenten aan, terwijl ze hun werk staan te doen. Kan je niet meer praten of zo, ik bedoel niet schelden he, maar gewoon een gesprek aangaan. Hoe triest ben je dan als persoon.

Maar goed dit zijn vragen die bij mij opborrelen als ik dit soort berichten vol afschuw lees en of hoor, dat zegt waarschijnlijk weer meer over mij dan over hen.

Begon ooit eens met dikke pad tegen mij te zeggen als ik langs liep door een klant, als dan ik dan vroeg, wat zei u zei mw altijd, oh niets hoor, je mankeert vast ook wat aan je oren. Ik moest er stiekem wel om lachen. Nu ruim 20 jaar later krijg ik de meest erge ziekten naar mijn hoofd geslingerd en worden de klanten ook heel persoonlijk op een negatieve manier. Een tijdje terug aan de telefoon, een zoon van een klant waar ik een huisbezoek had afgelegd. Hij was woest, nog steeds geen idee waarom maar begon al meteen met, jij met je kankerkop, dus ik zei in al mijn onschuld, huh wat zegt u nu, heb ik kanker, bent u arts, wat fijn dat u mij waarschuwt dat ik zo ernstig ziek ben. Dit gesprek verliep duidelijk anders dan dhr had gehoopt. Deze man verbrak de verbinding en ik heb nooit meer iets van hem gehoord. Maar kom op zeg, laat ik duidelijk zijn, ik wil niet dat iemand zo met mij omgaat.

Binnen de zorginstellingen komt agressie ook steeds vaker voor. In ziekenhuizen worden patiënten dan bijvoorbeeld door beveiliging in bedwang gehouden. En wordt de politie ingeschakeld als het escaleert met patiënt of familieleden. Onbegrijpelijk vind ik het dat de bedreigingen toenemen en medewerkers onder begeleiding van beveiligers van en naar hun auto worden begeleid. Je denkt toch echt dat je zorgverlener bent, maar ondertussen zitten medewerkers gedwongen thuis omdat er een serieuze dreiging is vanuit een patiënt. Buiten de ziekenhuizen is het heel wat slechter geregeld.

Zo nam ik op de revalidatie afdeling een patiënt over vanuit het ziekenhuis waarbij 24 uurs beveiliging was ingezet. Binnen onze instelling was er geen beveiliging en we moesten er maar het beste van zien te maken werd ons verteld.  De klant was zelf zeer agressief en diens familieleden deden daar niet voor onder. In zijn eerste uur op de afdeling had hij mijn collega al een vuistslag op haar kaak gekregen toen ze de klant op het toilet aan het helpen was. Zomaar zonder enige aanleiding. Haar kaak was zwaar gekneusd. Ik nam de avonddienst over als nachtdienst. In de nachtdienst had ik twee afdelingen onder mij dus ipv 19 klanten had ik er 38. Ik deed altijd een rondje om te kijken of iedereen in het juiste bed lag, medicatie had ingenomen, op de juiste manier in bed lag en de meesten wenste ik natuurlijk ook een goede nachtrust toe. Dus bij deze klant stelde ik mij even voor en legde ik uit hoe het bel systeem werkte en dat het even kon duren voordat ik bij hem was, want het was nogal een loop van de ene kant van de afdeling naar de andere kant.

De vloek woorden logen er niet om, talloze ziekten bereikten mijn hoofd. Toen ik bij de deur stond, nadat ik had gezegd zo niet te willen worden benaderd riep hij, kom hier dan…met een scheldwoord, dan sla ik je voor je smoel. Kruipen zul je voor mij.  Ik draaide mij om, keek hem aan, wist dat hij recent een onderbeen amputatie had ondergaan en zei heel rustig. Kom maar hier naar toe als u mij zo graag voor mijn smoel wil slaan, ik ben niet bang. Scheldend liet ik hem achter. Binnen een kwartier belde een familielid dat hij mij dood zou komen schieten als ik nog ooit een keer zijn vader zou uitdagen. Totaal niet voor rede vatbaar heb ik uiteindelijk gezegd zo niet behandeld te willen worden en heb ik de verbinding verbroken. Natuurlijk heb ik daar een melding van gemaakt en  de nodige papieren ingevuld, maar mijn werkgever deed niets.

Andere collegae liepen tegen hetzelfde aan, daaruit maakte ik op dat het niet persoonlijk op mij was gericht. De bedreigingen werden steeds serieuzer en ik vond regelmatig op mijn auto dreigbrieven. Totdat ik op een goed moment in de middag het terrein op kwam rijden en de klant in zijn scootmobiel met een vuurwapen in zijn hand op mij af kwam rijden. Bij mij ging toen een knop om…ik gaf gas en daar schrok hij zo van dat ik nooit meer last heb gehad. Na een paar weken vroeg hij, had je echt over mij heen gereden, toen op het parkeerterrein? Ik keek hem heel lang aan en gaf geen antwoord, draaide mij om en liep weg. Nooit meer van de klant of zijn familie last gehad. Mijn collegae trouwens wel, sommige zaten door hem langdurig thuis, omdat ze echt bang waren en niet meer instaat hun werk te doen. de opluchting was dan ook groot dat hij met ontslag naar huis toe ging.

Voor mij was dit de eerste ervaring waarbij ik mij zo alleen heb gevoeld. Niet gesteund worden door je werkgever, geen hulp ontvangen op welke wijze dan ook. Ik vind dat een vorm van slecht werkgeverschap. Natuurlijk spraken we er onderling wel over, maar eerlijk, het hielp mij niet dat gevoel weg te krijgen.

In dezelfde periode was er een revalidant met een verslavingsproblematiek, die communiceerde nooit op een fijne manier en plunderde regelmatig de kasten. We kregen de opdracht om de flessen (handen) alcohol en dergelijke achter slot en grendel te bewaren. Hij viel mijn collega aan toen ze zei dat hij mocht komen lunchen en daarbij negatief antwoordde op zijn vraag of daarbij alcohol geserveerd werd.  Toen ik mijn collega probeerde te helpen, trok hij mij achterover en zette een mes op mijn keel. Hij dreigde mij wat aan te doen, zette kracht en ik voelde wat bloeddruppels naar beneden sijpelen. Mijn collega verstijfde en de andere klanten verroerden zich niet. Ik trapte achteruit, bevrijdde mezelf en diende een klacht in tegen deze klant. Van mijn werkgever mocht ik geen aangifte doen, de klant kreeg een reprimande en moest beloven het niet meer te doen. Twee dagen later gebeurde het bij mijn zwangere collega en greep een andere collega in. Ook toen deed de werkgever niets. In overleg met de specialist ouderenzorg  en zijn huisarts is de klant met ontslag naar huis gegaan.

En nee, we kregen geen hulp aangeboden, mochten geen aangifte doen en er met niemand over praten. Bij mij ging er een knop om toen mijn collega van een andere afdeling nachts zwaar is mishandeld en bedreigd door een (onbekende) insluiper. Uren lang is ze gemarteld en toen ze uiteindelijk gevonden werd was ze nauwelijks nog aanspreekbaar. De klanten op haar afdeling waren zwaar dementerend en hadden er gelukkig niet zo heel veel van meegekregen. We hebben twee maanden beveiliging gehad, die rond het gebouw reed, in het gebouw gebeurde er niets. We kregen na heel veel zeuren een noodknop op onze telefoons, maar helaas bleek die niet te werken en is die ook nooit werkend geweest. Letterlijk aan je lot overgelaten, het heeft mij veel verdriet gebracht. Met mijn collega is het redelijk goed gekomen, al heeft ze direct na haar beter melding ontslag genomen.

In de thuiszorg komt agressie ook regelmatig voor en dan sta je er helaas helemaal alleen voor. Het schelden en bedreigen vind ik dan nog het minst erg. Al hoewel ik soms een huis binnen loop waarbij ik denk, hoe kom ik hier ooit zonder kleerscheuren uit. Gek genoeg vallen die situaties achteraf dan meestal nog wel mee. Al is de dreiging duidelijk.  Een tijdje terug ging ik naar een klant die wat extra vragen had, tijdens het huisbezoek bleek dat er meerdere deels volwassen kinderen aanwezig waren. Met de jongsten had ik al eerder gesprekken gevoerd dat ze met opleiding meer konden bereiken in het leven en die zaten allemaal op school. De drie oudere kinderen kende ik niet. Toen ik naar binnen werd gelaten, ging de voordeur meteen weer op slot en de sleutel verdween in een broekzak, iets waarmee ik altijd wel moeite heb. Ik vroeg of de deur van het slot kon, maar daar werd geen gehoor aangegeven.

Het gesprek escaleerde toen de oudste zoon zich ermee ging bemoeien. Of ik maar ff wat extra inkomsten kon regelen, uitkeringen kon aanvragen en de gemeente moest nieuwe apparatuur verschaffen. Ik gaf aan dat ik dergelijke zaken niet deed en nieuwe apparatuur absoluut niet nodig vond. Ik legde mijn rol uit en gaf mijn grens aan in wat wel en niet kon. De stoelen en eetkamertafel moest er aan geloven en vlogen door de kamer. ik bleef rustig zitten, totdat ik uit mijn stoel werd getrokken en een vuurwapen tegen mijn slaap werd geduwd.  Heel even dacht ik dat ik in een slechte film terecht was gekomen, 1 seconde later dat dit mijn einde zou zijn. Door mijn grote mond en mijn getrainde achtergrond, heb ik mijzelf uiteindelijk uit deze positie gekregen, maar de voordeur bleef op slot, de inmiddels gearriveerde wijkagent stond aan de andere kant voor de deur en kon niets.  Toen ik na ruim een uur buiten stond en werd opgevangen door deze geweldige agent, was het enige wat ik zei, ik moet hier weg, kunnen we een paar straten verderop praten. Toen ik mijn wagen parkeerde barstte ik letterlijk in huilen uit en wist ik gewoon niet meer hoe en of wat. Geen idee wat de wijkagent allemaal heeft gezegd, mijn hersenen deden het even niet meer. Toen ik volledig gekalmeerd was, nou ja, een soort van dan, want ik bleef trillen als een rietje ben ik naar kantoor teruggereden, een melding incidenten medewerkers formulier ingevuld, persoonlijk overhandigd aan mijn direct leidinggevende die het gebeuren direct bagataliseeerde.  Maanden later zei hij toen ik hem daarop aansprak dat ik om hulp had moeten vragen. Sorry, ik, Deesje, de hulpverlener vragen om hulp? Hoe dan. Had het mij gewoon opgedrongen. Had laten zien dat je een goede leidinggevende was, had die arm om mij heen geslagen ipv mijn formulier niet in behandeling te nemen. Had gebeld met die bewuste wijkagent, wiens kaartje ik had gegeven om mijn verhaal te verifiëren.

Dit heeft diepe sporen nagelaten. Tijdens een dag van de politie waarin ik in een vrachtwagen vragen kon beantwoorden, vroeg ik hen, kan er een app ontwikkeld worden, waardoor ik direct in dergelijke situaties kan zorgen dat de politie mij komt redden? Ik werd uitgelachen door een agent die erbij stond, dan moet je 112 bellen. Ja, dat gaat ook zo makkelijk als je een vuurwapen op je hoofd krijgt. Duidelijk dat men er zich niet van bewust is in wat voor kwetsbare positie de thuiszorgmedewerkers en ja dus ook begeleiders ed verkeren.  Persoonlijk doe ik er alles aan om te voorkomen dat mijn collegae in dergelijke situaties terecht zouden kunnen komen. Weet ik dat er bijvoorbeeld een agressieve huisgenoot aanwezig zou kunnen zijn, dan krijgt de medewerker de opdracht om zich er eerst van te vergewissen dat deze niet in de woning is en komt tijdens diens aanwezigheid, anders wordt er geen hulp geboden. Of gaan er meerdere medewerkers tegelijkertijd naar toe, zodat ze elkaar hebben. Of dat er alleen mannelijke medewerkers naar toe mogen. Maar eigenlijk is dat raar en zodat niet moeten kunnen.

Voor mij is het altijd een dilemma als ik vuurwapens, drugs of andere dingen aantref tijdens een huisbezoek in een woning. Hoe ga ik reageren, ga ik de klant confronteren of doe ik dat als ik daar weg ben. Ga ik er melding van maken en hoe schat ik de klant in, zal het snel escaleren of wordt er geen risico gelopen.

Mijn ervaringen heb ik gedeeld met andere thuiszorgmedewerkers en een aantal van hen herkenden zich helaas in mijn verhaal, hard handig beetgepakt worden, daadwerkelijk geslagen door de klant en ook dat schelden en bedreigen komt regelmatig voor.  En ja er is een toename. Wees je ervan bewust en maak het bespreekbaar. Je hebt maar 1 leven, wees er alsjeblieft zuinig op.

Liefs Desiree